Jacobsladder 1982-5

 
 
  

Jacobsladder   1982-5                          blz -1
 
 
---------------------------------------------------------- 
D E   J A C O B S L A D D E R       September 1982       
Tweemaandelijkse uigave van de                           
Historische Vereniging "0tto Cornelis van Hemessen”      
Opgericht   : 12 juni 1979 - 2e jaargang, nummer 4,     
Beschermheer: Edelachtbare Heer D. Brouwer de Koning    
Redaktie    : H.J.  Bosman en H. van der Wereld         
Stencilwerk : C. Kroon                                  
Bestuur     : H.J. Bosman, voorzitter,                  
               Dokter Lothlaan 22, 2431 AC Woubrugge,  
               tel. 01729--8807;                       
              H. van der Wereld, secretaris,            
               Acaciastraat 26, 2404 VB Alphen a/d Rijn;  
              G.J. Keyser, bestuurslid,                      
  
               Leidse Slootweg 4, 2481 KR Woubrugge;         
 
              Mej. W. Faber, bestuurslid,                    
  
               Van Duivenvoordestraat 21, 2481 XK 
               Woubrugge   
                                                             
   
Contributie: f 10 per jaar, te voldoen op onze rekening 
             bij de Rabobank te Woubrugge, nr. 3524.14847    
            
                                                             
     
------------------------------------------------------------ 


  
BRANDWEERWAGEN
HISTORISCHE VERENIGING BIJ OVERDRACHT NIEUWE BRANDWEERWAGEN 
Op zaterdagmiddag 26 juni j.l. werd in “De Wijk” aan het 
vrijwillige brandweerkorps officieel de nieuwe 
brandweerwagen overgedragen. In een volle zaal trad 
commandant J. de Feij op als gastheer. Het woord werd 
gevoerd door verschillende sprekers, zoals burgemeester 
Brouwer de Koning en de heer Hannaart van de brandweer 
Alphen aan den Rijn. De historische vereniging was 
vertegenwoordigd door secretaris Hans van der Wereld. Hij 
bood het college alsmede alle leden van de Wou­brugse 
brandweer een exemplaar aan van de nieuwste historische 
pu­blikatie, getiteld “Geoctroijeerde Ordonnantie op het 
weren en blus­sen van brand binnen de Vrije en Hooge 
Heerlykheid van Esselicker­woude en Heer Jacobswoude”. De 
secretaris sprak de volgende woorden: 
"Geachte heer De Feij, leden van het brandweerkorps en 
overige aan­wezigen. 
U zult zich misschien afvragen wat een vertegenwoordiging 
van de plaatselijke historische vereniging - die zich toch 
in eerste in­stantie met het verleden bezig houdt - hier 
moet, bij de overdracht van een spiksplinternieuwe, moderne 
brandweerwagen. U zult zich mis­schien ook afvragen wat dit 
kleine emmertje, hier voor mij, behelst. Ik zal u dat 
uitleggen. 
Als vereniging verzorgen wij op gezette tijden publicaties 
op historisch gebied. Daarbij proberen wij altijd in te 
haken op de actualiteit. Daarom hebben wij ter gelegenheid 
van deze bijeenkomst ge­meend een boekje te moeten uitgeven 
dat ons iets vertelt over de brandbestrijding en -preventie 
zo'n twee eeuwen geleden. 
Destijds, in 1780, was ieder gezinshoofd in dit dorp in het 
rijke bezit van een leren emmertje, waarvan u hier een 
exemplaar uit het Museum “Van Hemessen” voor u ziet. Het is 
mij vanmiddag welwillend in bruikleen gegeven door de 
conservator, de heer Haasbroek. Het bezit van zo'n emmertje 
was niet vrijwillig, maar verplicht. Op ge­zette tijden 
controleerde de schout de brandweerbenodigdheden en degenen 
die zo'n emmertje als dit hadden moesten dat dan voor hun 
huisdeur zetten. U kunt zich voorstellen dat een brand 
destijds een catastrofale afloop had, want met een aantal 
van deze emmertjes moest men zien de brand te blussen. 
Nu, in 1982, gaat dat anders. Vandaag, mijnheer De Feij en 
leden van de vrijwillige brandweer, beschikt u over een 
nieuw en terdege uitgerust voertuig en bent u in staat om 
een vuurhaard binnen de kortste keren een halt toe te 
roepen. 
Onze vereniging feliciteert u, commandant, korpsleden en 
bestuur 

  

Jacobsladder   1982-5                          blz -2
 

van de gemeente Woubrugge met deze fraaie aanwinst. Ik bied 
u, leden van de brandweer,graag als herinnering aan deze dag 
een exem­plaar aan van een brandweerreglement van zo’n 
tweehonderd jaar ge­leden. Daarin kunt u lezen dat er wel 
heel veel veranderd is. 
Ik laat graag dit emmertje met inhoud circuleren onder de 
leden van uw korps en elke brandweerman mag er een boekje 
uitnemen. Het emmertje deze boekjes ziet u afgebeeld op het 
omslag. 
Tot slot spreek ik de hoop uit dat het nieuwe 
brandweervoertuig van Woubrugge nooit in actie hoeft te 
komen en dat onze gemeent gespaard moge blijven voor “de 
rooie haan” 
Op de Thuisweide was de wagen voor de aanwezigen te 
bezichtigen. De nieuwe DAF stond daar opgesteld naast de 
oude Bedford. Brand­weermensen gaven daar antwoord op tal 
van vragen van belangstel­lenden, In “De Wijk” bleef men 
hierna nog enige tijd gezellig bij­een. 

  
Canada 
Sinds kort heeft onze vereniging een lid in Canada. Het,is 
de heer Jo Hofstee uit Listowel. Ontario. Hij en zijn broer 
hebben al enkele jaren interesse in de geschiedenis van de 
omgeving van Alphen aan den Rijn ,Ter Aar en Woubrugge. De 
reden dat men daarin geinteresseerd is ligt in het feit dat 
hun voorouders vroeger in Woubrugge woonden. Maarten 
Cornelisse Hofstede arriveerde rond 1700 in Woubrugge en had 
daar samen met zijn eerste vrouw, Ariaan­tje Cornelisse Bon, 
een boerderij en een turfakker. Hij had ook een turfbootje 
en men vermoedt dat hij zich ook met de handel in deze 
brandstof bezig hield. Volgens informaties die de heren 
Hof­stee inwonnen zou hun voorvader in 1730 in Woubrugge in 
huis num­mer 137 gewoond hebben (er waren toen nog geen 
straatnamen, alle huizen hadden een nummer), maar dat heeft 
men niet kunnen bewijzen. 
	 De voorvaderlijke ges1achten zijn: 
Maarten Corne1isse Hofstede, geboortedatum onbekend maar 
overleden op 10 november 1739; Cornelis Maartense Hofstede, 
geboren in 1712, overleden op 27 november 1765; Jan 
Hofstede, geboren 1 november 1744, overlijdensdatum 
onbekend; Zacharias Hofste(d)e, geboren 2 augustus 1772, 
overleden te Alphen aan den Rijn in 1842. 
Men neemt aan dat Maarten van "goede stand” was, maar reeds 
in 1734 gaf Cornelis zijn huwelijk aan "onder de classis van 
Pro Deo". Er leeft een overlevering in de familie Hofstee 
dat een van hun voorouders zijn geld verloor omdat de 
notaris er mee vandoor zou zijn gegaan. Feit of sprookje? 
Misschien vindt men daar nog wel eens een antwoord op. 
In ieder geval wil1en de broers Hofstee graag meer weten 
over de geschiedenis van Woubrugge, de economische 
toestanden en de ont­wikkelingen van kerk en maatschappij in 
de achttiende eeuw. Dat hopen ze dan te lezen in de uitgaven 
van onze vereniging. 

  

Jacobsladder   1982-5                          blz -3 
 

  
Ambtsgebed
TACHTIG JAAR AMBTSGEBED 
Op 2 september j.l. was het precies tachtig jaar geleden dat 
voor het eerst een Woubrugse raadsverga­dering met gebed 
werd geopend. Het voorstel daartoe kwam van Arie Peters, van 
1901 tot 1919 lid van onze gemeenteraad. Het voorstel werd 
krachtig gesteund door de toenmalige burgemeester, Arend 
Ludolf Wichers, van 1888 tot eind 1902 eerste burger van 
Woubrugge. Hoewel er wel eens stemmen zijn opgegaan om het 
ambts­gebed voortaan achterwege te laten, is de meerderheid 
van de raad er altijd voor geweest om deze goede ge­woonte 
te handhaven. 

  
Vertellingen

Over enkele weken verschijnt van de hand van Hans van der 
Wereld het boek "Vertellingen over Woubrugge en Hoogmade in 
de negentiende eeuw". In dit boek geeft de auteur een 
karakterschets van de twee dorpen in de vorige eeuw, 
beschrijft hij het gemeentewapen en de ambtsketen van de 
burgemeester en passeren de schouten en burgemeesters van de 
voormalige gemeente Hoogmade de revue. Uitgebreid wordt ook 
aandacht gegeven aan een 19de-eeuwse gemeente­lijke 
herindeling, de samenvoeging van Hoogmade met Woubrugge. De 
schrijver van vertellingen laat u ook de geschiedenis van de 
Christelijke Nationale School in Woubrugge lezen. Hij 
besluit zijn nieuwe boek met een artikel over de Rijnlandse 
kap, die tot in de 
twintigste eeuw door tal van vrouwen uit onze gemeente werd 
gedragen. 
  
“Vertellingen” is het eerste deel in een serie. Het ligt in 
de bedoeling van uitgeverij Repro-Holland in Alphen aan den 
Rijn om ieder jaar een aflevering te laten verschijnen. 
Evenals het eerste deel zullen alle volgende boeken in deze 
reeks van tal van illustraties worden voorzien. Te zijner 
tijd ontstaat dan een reeks boeken die het leven, wonen en 
werken in Woubrugge en Hoogmade beschrijft. 

Burgemeester D.Brouwer de Koning schreef voor dit nieuwste 
boek van Hans van der Wereld het voorwoord. Woubrugge’s 
eerste burger zal ook in de loop van oktober het eerste 
exemplaar worden aangeboden door auteur en uitgever, de heer 
A. Vis uit Alphen aan den Rijn. Het boek zal vanaf dat 
moment te koop zijn bij de receptie van het gemeente­huis en 
bij de Rabobank in Hoogmade. 
De prijs  zal omstreeks f 25 bedragen. 

  
Jaarboek Molenstichting
B O E K  B E S P R E K I N G 
Onlangs verscheen het “Jaarboekje 1982” van de Rijnlandse 
Molenstichting, ditmaal in een record aantal pagina's, n.l. 
116. Naast de zakelijke gegevens over het reilen en zeilen 
en over de doelstelling van de stichting (“het bevorderen en 
verzekeren van de instandhouding van de windmolens in het 
Zuidhollandse deel van het Hoogheemraadschap van Rijnland”) 
bevat het jaarboekje de laatste jaren tal van 
lezenswaar­dige artikelen op molengebied. 
Diverse auteurs schreven voor het jaarverslag interessante 
bijdragen. Zo zette J.C. Lunenburg de geschiedenis van de 
Wassenaarsepolder op papier en schreef P.J.M. de Baar over 
de droogmaking van de Starrevaartspolder. Interessant is ook 
het artikel over kruisen boven keldervensters van Rijnlandse 
poldermolens. 
De Rijnlandse Molenstichting werd in 1959 opgericht en telt 
nu zo'n 650 begunstigers. Het behoeft geen nader be­toog dat 
het doel dat de stichting voorstaat van groot be­lang is. We 
zouden daarom graag de Rijnlandse Molenstich­ting onder de 
aandacht van onze leden willen brengen. Wan­neer de molens u 
na aan het hart liggen(en bij wie is dat niet het geval??), 
meldt u dan aan als lid. Het secretariaat is gevestigd: 
Breestraat 59, Leiden. 

  

Jacobsladder   1982-5                          blz -4 
 

  
R.K.Kerk Hoogmade 
Op 4 augustus j.l. was het precies een halve eeuw geleden 
dat in Hoogmade een nieuwe kerk voor de parochie Onze Lieve 
Vrouw Geboorte werd ingewijd. Dat gebeurde door de 
toenmalige bisschop van Haarlem, mgr. J.D.J. Aengenent. 
Aanleiding voor de bouw van deze kerk was het feit dat 
enkele jaren eerder, in juni 1929, de voormalige kerk 
instortte. Oorzaak: een ondeugdelijke fundering. Die 
vroegere kerk werd in de zeventiger jaren van de negentiende 
eeuw gebouwd; op 16 oktober 1877 wijdde mgr. P.M. Snickers, 
de bisschop van Haarlem, deze kerk in. Ontwerper van dit 
bedehuis was de befaamde architect E.J. Margry uit 
Rotterdam. De totale bouwkosten bedroegen f 78.870. 
Nog voordat de twintigste eeuw aanving vertoonde het gebouw 
ernstige gebreken. Diverse herstellingen kostten veel geld. 
Door de jaren heen. bleef deze kerk een zorgenkind voor het 
kerkbestuur. In het voorjaar van 1929 werden de verzakkingen 
plotseling van zeer erns­tige aard en begin juni achtte de 
Leidse architect J. van der Laan het absoluut. noodzakelijk 
om de kerk te sluiten. Nog diezelfde maand was het gebeurd 
met het met het neogotische bouwwerk. 
Plannen voor herbouw werden terstond gemaakt. In november 
1930 presenteerde architect Van der Laan de eerste 
tekeningen voor een nieuwe kerk. Omdat het de tijd van de 
grote crisis was, moest er op alle mogelijke manieren op de 
bouwkosten worden beknibbeld. Een aantal aannemers schreef 
in voor de herbouw, waarvan de Noordwijkse N.V. Erica de 
opdracht kreeg. Diens inschrijvingssom bedroeg f79.945. 
Na een voorspoedige herbouw, waarbij de toren van de oude 
kerk in de nieuwbouw betrokken werd door haar te verstevigen 
en te “ommantelen”, kwam in augustus 1932 de ingebruikname. 
Tengevolge van de oorlog raakte de kerk in 1943 haar twee 
luidklokken kwijt. Ze moesten aan de bezetter worden 
afgestaan. Deze twee klokken hadden ook nog dienst gedaan in 
de vroegere kerk. Pas in de zomer van 1950 werden zij 
vervangen door drie nieuwe klokken. 
De laatste jaren is de kerk uitwendig gerestaureerd. Dat was 
hard nodig, want de kap van het dak was ernstig door 
houtworm aangetast. Ook diverse belangrijke 
onderhoudswerkzaamheden werden uitgevoerd. Van binnen werd 
de kerk aangepast aan de eisen die men daaraan tegenwoordig 
bij het vieren van de Eucharistie stelt.Zo werd met name het 
priesterkoor belangrijk gewijzigd, verdwenen de 
communie­banken en kreeg het fraaie 19de-eeuwse marmeren 
doopvont een plaats­je voorin. De vrijkomende doopkapel werd 
ingericht tot mortuarium. 
Bij een bezoek aan deze kerk zijn nog veel herinneringen aan 
de vorige kerk te zien. Onmiddellijk valt dan op de 
eikenhouten preekstoel, een ontwerp van de eerdergenoemde 
Margry, die niet alleen een architectenbureau had maar zich 
ook bezig hield met een atelier waar kerkelijke kunst werd 
vervaardigd. Afkomstig uit de door hem gebouwde kerk zijn 
voorts de altaren van Maria en Jozef, alsmede een 
gepolychromeerd Christusbeeld, destijds een schenking van 
bouw­pastoor B.J. van Aarsen. 
Naast de kerk staat een pastorie die destijds gelijk met de 
Margry- kerk werd_gebouwd. Deze pastoorswoning ontkwam in 
1929 aan de instortingsramp. 
Veel meer over deze kerkbouw in Hoogmade is te lezen in het 
nieuwe boek van Hans van der Wereld, dat onder de titel 
“Vijftig jaar parochiekerk Onze Lieve Vrouw Geboorte te 
Hoogmade” binnenkort ver­schijnt. Daarin wordt uitgebreid 
geschreven over de kerkgelegen- 
heden voor de Hoogmadese katholieken in vroeger eeuwen, de 
bouw van een nieuw bedehuis in de jaren 1873-1875, de 
instorting en de her­bouw in de jaren 1932-1932. Ook wordt 
veel aandacht besteedt aan de architecten die zich in 
Hoogmade met kerkbouw bezig hielden. Het boek zal met 
ongeveer vijftig afbeeldingen worden geillustreerd, waarvan 
een aantal nog nooit eerder werd gepubliceerd. 

  

Jacobsladder   1982-5                          blz -5
 

  
Aanwinst 
_Z_E_L_D_Z_A_M_E___A_A_N_W_I_N_S_T_ 

Onlangs werd de bibliotheek van onze secretaris verrijkt met 
een uiterst zeldzaam boekje uit 1749. Het betreft een 
lijkrede, uit­gesproken door ds. Alexander Comrie, bij het 
overlijden van Cornelius van Schellingerhout. Deze was in de 
achttiende eeuw ambachtsheer van Esselijkerwoude en naar hem 
werd de Van Schellin­gerhoutstraat genoemd. De titel van het 
te Leiden bij Johannes Hasebroek (de vaste uitgever van 
Comrie) uitgegeven boekje luidt: “Samuel in zyn Leven zeer 
gelieft, in zyn Doodt betreurt en hoog-geëert ofte 
Lyk-Reeden”. 
Het ligt in onze bedoeling om aan Cornelius van 
Schellingerhout te zijner tijd een deeltje te wijden in onze 
reeks “Historische Publicaties”. In de “Lyk-Reeden” zijn 
namelijk veel belangwekkende gegevens over Van 
Schellingerhout te vinden. Bovendien geeft Comrie een 
treffende karakterschets van zijn vriend en bescher­mer. 
Aangevuld met gegevens uit andere bronnen is een publicatie 
over Cornelius van Schellingerhout in de loop van volgend 
jaar te verwachten. 

  
Ingezonden stuk.
Aan Bestuur Historische Vereniging O.C. van Hemessen - 
Alhier. 
Het is nooit mijn bedoeling om bestuursleden eens goed de 
waarheid te zeggen voor gemaakte fouten. Ik heb alle respect 
voor uw arbeid besteed aan onze Vereeniging. Dit wilde ik u 
hierbij laten weten. Alleen als ik Uw "Ottootjo" ontving 
moest ik steeds wat wegslikken. Het is gelukkig nog niet te 
laat om gemaakte fouten weer te verbe­teren. Volgens Alphens 
Dagblad was kort samengevat ons Ottootje een 
Dorpsveldwachter, een Amateur in Oudheidkunde en een 
fantast. Waar zijn U en wij als Bestuur en Leden nu lid van? 

In uw tweede jaargang no. 2 van Maart jl. meldt U blz. 4 dat 
de toenmalige burgemeester T.P. Klein ere-voorzitter was van 
de Har­monie. Ik heb onze Burgemeester gevraagd om b.v. met 
de uitbrei­ding een straat te noemen naar Dhr. Klein. Ik 
wist n.l. eenige bijzonderheden van deze hr. Klein. Als 
fabrieksarbeider op de “Ce­rus” achter “Gezicht in de 
Dageraad” v.h. Wagenmakerij van Raad moest ik dagelijks de 
woning van ex-burgemeester Klein passeren. Onze Burgemeester 
beloofde mij zijn aandacht te zullen schenken. Doordenkende 
over een en ander komd mijn vraag, is het niet beter als 
onze vereeniging (Bestuur) daar over gaat praten? Ook de 
naam Drenthen kan mogelijk genoemd worden. Was schoolmeester 
O.L. school tot circa 1913. In de laatste Raadsvergadering 
bracht een raadslid naar voren Vogelnamen te gebruiken. Bij 
ondervinding weet ik dat meestal bij een voorstel gedaan 
door een burger, in plaats van een Raadslid geheel de Raad 
of een gedeelte daarvan voor of tegen stemd. 
Hierbij nog een kleine episode uit v. Hemessen zijn 
levensloop als Dorpsveldwachter. Onze eerste winter in 
Woubrugge vanuit Lopik was 1913-1914. Sterk ijs, overal 
ijsfeesten. Voor pannenfabriek van Oord, 's Molenaarsbrug, 
lag de zwarte busboot van Haarlem naar Gouda naar ik meen. 
Deze boot was gebombardeerd, zoodat alles wat los en vast 
zat, ook het dikke glas in de patrijspoorten, naast de 

  

Jacobsladder   1982-5                          blz -6 
 

ingevroren boot op het ijs lag. Van overheidswegen kwam de 
order “varen”. Toen kwamen de groote mannen met steenen enz. 
de brug bezetten. Ook wij,"schooljongens natuurlijk, op de 
brug. Toen kwam de boot, maar zonder Sinterklaas, die zou 
met al die luchtigheid kou hebben gevat. De boot fluiten en 
nog eens fluiten, maar wij kleinen en grooten bleven onze 
brug bezetten. Toen kwam van Hemessen op het toneel, 
compleet in Uniform, en sabel opzij. Groot en klein spraken: 
wij geven de brug niet over, hij alleen maakt toch niets 
klaar. Eerst werden wij, schooljongens, van de brug gewerkt, 
met de vermaning, denk er om geen stap meer op de brug of 
anders pak ik jullie anders aan. De Veldheer had dus 
gedeeltelijk wat gewonnen. Maar daarna de groote mannen. 
Tweemaal kwam de order van de brug. Niemand gaf antwoord of 
verzetten ook maar een voet. Even stilte, ook de stoomfluit 
zweeg. Prachtig stil winterweer. Ieder wachtte in spanning 
af. Wat zal dat worden? Voor de derde maal klinkt de order 
"Van de brug". Alles bleef stil. Toen werd de sabel uit de 
schede gehaald en was het “Zie, zie" (stopwoorden bij hooge 
spanning), “hebben jullie mij niet gehoord? En nu de brug 
af”. Een paar groote mannen boden nog verzet, maar na een 
stevige aanpak kwamen zij vlug voor in plaats van op de 
brug! Toen de brug geheel ontruimd was ontving de 
brugwachter de order “Brug open”. Daarna kon de boot, onder 
veel verwensingen, doorvaren. Dit was dan onze van Hemessen, 
ten voeten uit geteekend. Geen procesverbaal, alleen een 
verstandig optreden. 
A. Vermaas (80 jaar)	 Gerbrand Swartlaan 13 Woubrugge 

  
Brandweermuseum  
Op dinsdag 16 november a.s. om 20.00 uur, verzorgt de heer 
G.J. Verburg, conservator van het Nationaal Brandweer museum 
in Hellevoetsluis, in "De Wijk" aan de Schoolstraat te 
Woubrugge een lezing over de brandbestrijding en -preventie 
in de loop der eeuwen. De heer Verburg zal in zijn betoog 
ook iets vertellen over de oude Hoogmadese brandweerwagen, 
die al enige jaren in het Nationaal Brandweermuseum staat. 
Bovendien zal hij nader ingaan op onderwerpen uit het 
onlangs verschenen boekje "Gooctroijeerde Ordonnantie" etc. 
De heer Verburg heeft zich bereid verklaard geheel gratis 
naar Woubrugge te komen. Onze vereniging heeft haar leden 
ook nooit om entreegeld gevraagd. Voor deze keer willen wij 
u echter vragen om een beetje geld bij u te steken om­dat er 
gecollecteerd zal worden ten bate van het Nationaal 
Brandweermuseum. Daar werkt een aantal vrijwilligers in haar 
vrije tijd aan het rijdend houden van het oude 
brand­weermateriaal. Ook de oude Hoogmadese wagen houdt men 
er in rijdende staat. Zoiets kost veel geld. Vandaar dat wij 
willen vragen om dit mooie doel te steunen. 
De gebouwen waarin het Nationaal Brandweermuseum in 
Hellevoetsluis is gehuisvest, dragen nog steeds de namen van 
"Kuiperij” en "Groot Magazijn". Ze dateren uit het midden 
van de achttiende eeuw, een periode waarin Hellevoetsluis 
nagenoeg alles met de marine had te maken. 
De gebouwen werden in de jaren erna niet meer gebruikt en 
raakten in verval. Pas in 1963 werd de "Kuiperij” 
gerestau­reerd, vijftien jaar later gevolgd door het “Groot 
Maga­zijn”. Beide panden werden daarna in gebruik genomen 
als Nationaal Brandweermuseum. 
De collectie in het museum is, behoudens enkele in bruikleen 


  

Jacobsladder   1982-5                          blz -7
 

gegeven voorwerpen, eigendom van een stichting, die is 
voortgekomen uit de Koninklijke Nederlandse Brandweer 
Ver­eniging. De attributen, die toen in Utrecht stonden 
opge­slagen, moesten tijdens de oorlogsjaren worden 
opgeborgen omdat de bezetter er meer dan normale 
belangstelling voor kreeg. Diverse brandweerkorpsen zorgden 
er in 1943 voor dat in één nacht de volledige collectie 
onderdook. De versprei­ding gebeurde echter zo grondig dat 
er nog steeds enkele stukken niet boven water zijn gekomen. 
Het museum in Hellevoetsluis geeft een beeld van de 
eeuwen­oude strijd tegen het vuur. Het gaat hier om een zeer 
uit­gebreide verzameling van de meest primitieve middelen 
uit vroeger eeuwen tot de moderne apparatuur van deze tijd. 
De tentoonstelling laat zien hoe uniformen de plaats innamen 
van onderscheidingstekens, er snelblussers kwamen in de 
plaats van watertonnen, bij de fabricage van waterslangen 
het rubber en leer moesten wijken voor nylon en de 
twee­tonige hoorn het geluid verdrong van de klok, ratel en 
klepper. Naast talloze brandweerauto's en hand- en 
motor­spuiten zijn in het museum ook attributen 
ondergebracht als glijgoten, ladders en 
benaderingsapparatuur. 
Tot de pronkstukken van de collectie behoren een touwladder 
uit 1630, een handspuit uit 1870, een stoomspuit van 
Hol­landse makelij uit 1875, een dieselspuit uit 1890 en een 
door de gemeente Rotterdam gebruikte kolossale Ahrons Fox 
uit 1927. 
Het Nationaal Brandweermuseum aan de Opzoomerlaan (in de 
vesting) in Hellevoetsluis is dagelijks open van 10 tot 16 
uur en op zondag van 11 tot 15.30 uur. 
Toegangsprijzen: volwassenen f 4 en kinderen f 2. 
Voor inlichtingen: 01883­14479. 

  
R.K.Kerk Woubrugge 
Eind oktober a.s. is het precies vijfentwintig jaar geleden 
dat in Woubrugge de mogelijkheid werd geschapen om 
roomskatho1ieke kerkdiensten te houden. Wij publiceren 
daarom in twee afleveringen iets over de afgelopen kwart 
eeuw. In dit nummer van "De Jacobsladder" iets over de 
stichting van de kerkgemeenschap, in het novembernummer iets 
over de verhuizing naar het gebouw aan de Bateweg. 
Het Vikariaat "De Goede Herder" bestaat nog slechts vanaf 1 
februari 1975 als voortzetting van de kerkgemeenschap 
“Christus Koning”, dat als onderdeel van de parochie van 
Onze Lieve Vrouw Geboorte te Hoogmade voor de kleine groep 
katholieken van Woubrugge sedert 31 oktober 1957 de 
gelegenheid bood Eucharistievieringen in Woubrugge te doen 
plaatsvinden. Met uitzondering van enkele 
Eucharistievie­ringen gedurende de bezettingsjaren betekende 
dat weer de eerste geregelde kerkelijke vieringen in 
Woubrugge sedert de Reformatie. De mogelijkheden daartoe 
werden geboden door de paters Franciscanen te Leiden, die 
Woubrugge blijk­baar nog als een soort missiegebied zagen en 
die desgevraagd mededeelden, dat zij voor de “bemanning” van 
de post zouden zorgen, indien de Woubruggenaren voor een 
passende ruimte zouden zorgen. Dat vinden van een passende 
ruimte was niet eenvoudig. Daarvoor was overleg nodig met de 
situeringscommissie van het bisdom Rotterdam, de deken van 
Leiden en het kerkbestuur van Hoogmade, het laatste als 
parochiebestuur ook over Woubrugge. 
De besprekingen verliepen gunstig, zij het, dat van de zijde 
van het kerkbestuur weinig vertrouwen werd gesteld in de 
naar zijn mening wel goed bedoelde maar weinig pers­pectief 
biedende pogingen tot “afscheiding”. Gesteld werd 

  

Jacobsladder   1982-5                          blz -8
 

dan ook, dat toestemming werd verleend, indien de parochie 
maar niets behoefde te kosten. Van het R.K. armbestuur van 
Woubrugge werd f 1.000 geleend voor de noodzakelijke 
aan­schaf van wat paramenten en het maken van een 
uitneembare altaartafel en op 31 oktober 1957 vond de eerste 
Eucharis­tieviering plaats in ... de rechtkamer (nu 
restaurant) van “Het Oude Raadthuys”. Als altaartafel diende 
de bar - waar onder de gebruikelijke hoeveelheid 
spiritualien rustig uit­gestald bleef - afgedekt door een 
kunstig vervaarigd al­taarblad. De vaste inkomsten van de 
nieuwe gemeenschap bedroegen f 23 per week (23 gezinnen, die 
elk f 1 per week betaalden) terwijl de vaste uitgaven f 20 
per week bedroegen, t.w. f 10 huur per week voor de 
rechtkamer en f 10 vergoeding voor de pater, die eerst per 
rijwiel , later met een brommertje uit Leiden kwam. Met de 
opbrengst van de collecte werd gepoogd een basis te 
verkrijgen voor de be­taling van de kosten van kaarsen e.d. 
en voor het aflossen van de schuld. Dit alles lukte 
wonderwel. 
Al spoedig kon de schuld worden afgelost, kon wat aandacht 
worden besteed aan de uitbreiding van het meubilair en kon 
wat opzij worden gelegd voor het geval uitbreiding van 
accomodatie wenselijk of noodzakelijk zou worden.Dat kwam al 
tamelijk gauw. De toeloop, ook uit de omgeving, werd zodanig 
dat de rechtkamer te klein werd terwijl ook het feit, dat er 
een R.K. kerkgelegenheid was Woubrugge wat aantrekkelijker 
maakte voor mensen, die dat nu eenmaal als een onmisbaar 
onderdeel van hun levenspatroon zagen. Dank zij de grote 
medewerking van de directie van “Het Oude Raedthuys”  kon 
worden verhuisd naar de bovenzaal, waar voorlopig weer 
voldoende ruimte was. 
Vanaf het prille begin was de kerkgelegenheid van Woubrugge 
een multifunctionele aangelegenheid. Zowel de rechtkamer als 
de bovenzaal bleven gewoon in gebruik als onderdeel van het 
hotel-café-restaurant zodat het voorkwam, dat men 's 
zondagsmorgens eerst moest luchten om de drank- en 
rook­lucht van de uitvoering van de zaterdagavond enigszins 
kwijt te raken of moest men wachten tot de bovenzaal, die 
als slaapzaal voor een groep roeiers had dienst gedaan, was 
ontdaan van slaapzakken met inhoud. 
Dit multifunctionele betekende ook, dat de kerkruimte elke 
zaterdagavond moest worden voorzien van altaar en 
zit-meubilair, dat op zolder keurig in een kamertje stond 
opgeslagen, naar welk kamertje het zondagsmorgens na de 
kerkdiensten ook weer netjes moest worden overgebracht. Een 
taak, die de vier initiatiefnemers voor deze “zelfstandige” 
kerkgelegenheid vanaf oktober 1957 tot de ver­huizing naar 
Batewog 18 steeds hebben verzorgd. Misschien ook wel omdat 
het hun gelegenheid bood hun beperkte kennis van het 
biljartspel wat op te vijzelen. Het was tenslotte 
gemakkelijker te verkopen, dat je de kerk in orde ging 
maken, dan te vortellen, dat je naar het café ging om te 
biljarten ••• 
Een kerkgelegenhoid zonder herder is onmogelijk maar zoals 
in het begin reeds gesteld, de Fransciscanen waren Woubrugge 
gunstig gezind en zo mag worden geconstateerd dat van 31 
oktober 1957 tot augustus 1962 pater Casimir Faase OFM, van 
augustus 1962 tot augustus 1967 pater Max Dames OFM en 
sedertdien pater Raymond van Sasse van Isselt OFM hun 
geestelijke macht in Woubrugge hebben uitgeoefend. En als 
het Woubrugge meezit zal deze Franciscaanse hegemonie 
voorlopig nog wel blijven voortduren, aangezien 
laatstge­noemde heeft verklaard, dat hij wil blijven tot hij 
er bij neerval!!! 
De volgende keer iets over de overgang van de 
kerkgelegenheid in “Het Oude Raedthuys" naar die in Bateweg 
18. 

  

Jacobsladder   1982-5                          blz -9 
 

  
Leiden 1813
II. De voorbereiding en het begin van de omwenteling 
Na de April - beweging volgde een tijd van schijnbare rust. 
Degenen, die bij het dempen van de opstand behulpzaam waren 
geweest, werden beloond, en die erbij betrokken waren 
hielden zich stil. Op 28 juni 1813 toonde de schipper 
Wijt­tenburg de Vries een brief van de minister van 
Binnenlandse Zaken en van de minister van Marine, waarbij 
hem voldoening betuigd werd jegens zijn gedrag op 21 en 22 
april. Of hij hiervoor ook een beloning kreeg vermeldt de 
geschiedenis niet. Op 23 mei werd aan de armen brood 
uitgedeeld wegens de overwinning van Napoleon bij Lützen en 
op 11 juni we­gens die bij Wurschen, alsof de band met 
Frankrijk onver­breekbaar was, en de 11de oktober kwam 
bericht, dat Helde­wier als maire was herbenoemd met Van 
Bommel, Van Leyden Gaol en A. van Gerwen als adjuncten. 
Het eerste lichtpunt was de merkwaardige redevoering van 
professor Van der Palm bij de opening van de openbare lessen 
van de academie op 4 oktober 1813,waarbij hij de stu­denten 
opwekte om bij hun studies te volharden en hierin steun te 
vinden bij de rampen van het vaderland. Hij werd hiervoor 
bij de onder-prefect Gevers geroepen en achtdagen later bij 
de “commissaire spécial de haute police” te 's-Gravenhage 
ontboden. 
Het was of de moedige geleerde een voorgevoel had van de 
naderende gebeurtenissen, die reeds twee weken later de 
mogelijkheid zouden scheppen het Franse juk af te werpen. De 
slag bij Leipzig, van 16 tot l8 oktober 1813, besliste 
Napoleon's lot. 
Het bericht van de nederlaag was de 3de november in Leiden 
bekend. De Fransen toonden hun angst en vrij onomwonden gaf 
de bevolking blijk van haar blijdschap. Reeds 3 no­vember 
schreef De Stassart dat hij voor niets instond als de vijand 
zich op de grenzen vertoonde; de Franse troepen waren 
grotendeels onbetrouwbaar of ongeoefend. De Hollanders zelf 
bevroedden toen echter nog niet, hoe be­angst de Fransen 
waren om uit het land verdreven te wor­den. 
Op 9 november hadden er te 's-Gravenhage relletjes plaats en 
werd er oranje gedragen op het bericht dat Napoleon vermoord 
was en de volgende dag werd ook te Leiden hiervan de 
weerslag ondervonden. Midden op de dag van 10 november 
hadden er om twaalf uur oploopjes plaats voor het raad­huis, 
die de maire aanleiding gaven om in overleg met de 
onder-prefect en de generaal-commandant de 
grenadier-com­pagnie in het geweer te doen komen en enige 
van de stads­poorten om tien uur te doen sluiten. Aan de 
Marepoort, de Hoogewoerdspoort en de Wittepoort werden twee 
schildwach­ten geplaatst. De relletjes schijnen van weinig 
belang te zijn geweest en Heldewier kon het verbaal die dag 
beslui­ten met de woorden: “de uitslag van alle maatregelen 
is geweest, dat de stad zeer rustig gebleven is”. Toch 
schij­nen de Fransen hierin steeds het begin gezien te 
hebben van de naderende revolutie. Volgens het relaas van 
een ooggetuige, aanwezig in het gemeente-archief van Leiden, 
werden de gendarmes en de douaniers reeds de 10de novem­ber 
plotseling teruggeroepen en kwamen zij eerst de 16do 
november in de stad terug om de 17do voorgoed te 
verdwij­nen. Het hoofdmotief voor de relletjes schijnt 
gelegen te heb­ben in do belangstelling in de politieke 
gevangenen uit de aprildagen op Gravestein, althans er 
werden, aangezien het marktdag was en 

  

Jacobsladder   1982-5                          blz -10 
 
 

en vele boeren in de stad zouden komen, twee sergeants in 
Gravestein geplaatst om de cipier bij te staan en, zo nodig, 
verder hulp te kunnen vragen. Ook werd er voor een beweging 
in de dorpen gevreesd, en, teneinde hierdoor niet als in 
april verrast te worden, werd de 11de november aan de 
portiers van de Zijlpoort en van de Hooge­woerdspoort gelast 
om, zodra zij enige toeloop van volk op de weg naar de stad 
bemerkten, terstond de poort te sluiten, de brug op te halen 
en kennis te geven aan de hoofdwacht en aan de maire. Uit 
hot feit, dat deze order alleen gege­ven werd aan de 
portiers van de poorten aan de kant van Leiderdorp, blijkt 
dat van die zijde, evenals in april, het eerst een beweging 
werd verwacht. Werkelijk hadden er enige oploopjes plaats in 
het kanton Woubrugge en te Alphen aan den Rijn, zoals blijkt 
uit brieven van 15 novem­ber door de onder-prefect te Leiden 
verzonden, waarin van ongeregeldheden aldaar wordt gewag 
gemaakt. Hij kon echter diezelfde dag schrijven “dat de rust 
in het kanton Woubrugge en de stad (!) Alphen geheel is 
weergekeerd” (1). 
Voorlopig bleef het nog rustig; eerst de 17de november zien 
wij te Leiden de eerste verschijnselen van het in­storten 
van het Franse bewind. Die dag zond de onder-pre­fect aan de 
maire een schrijven van de prefect, waarbij deze berichtte, 
dat hij geen instructie had ontvangen over de wijze hoe de 
administratie gaande te houden en dat hij zich daarom moest 
verlaten op de maatregelen die de onder­prefect zou treffen. 
De maire was, zoals hij op 18 novem­ber aan de onder-prefect 
schrijft: "reeds onverwacht door alle Franse functionarissen 
in de steek gelaten, die door een overhaast vertrek dat niet 
te rechtvaardigen is, zonder militaire macht, zelfs zonder 
nationale garde”, zodat het gehele bestuur op zijn schouders 
rustte. Hij besloot daar­om de 17de om de heren Johan Gael, 
Anthony Gustaaf baron van Boetzelaer, mr. Gerardus Andreas 
Martinus van Bommel en mr. Willem Pieter Kluit uit te 
nodigen om hem hun mede­werking te verlenen, "geconsideerd 
hebbende het gewigt van den post van maire zonder het gezag 
van den prefect, bij­zonder in deze gewichtige 
oogenblikken”. De uitgenodigde heren verklaarden zich bereid 
en nog dezelfde dag werd in overleg met hen besloten om in 
de morgen van 18 november hiervan bij notificatie kennis te 
geven aan de burgerij en deze te vermanen “tot behoud van 
rust en orde”. Tevens richtte hij een korps rustbewaarders 
op van aanzienlijken en studenten. De heren vertoonden zich 
bij het afkondigen van de publicatie met de Oranjekokarde op 
de borst (2). 
De 18de november bleek de omkeer reeds feitelijk tot stand 
gekomen te zijn. De douaniers waren gevlucht, zoals blijkt 
uit het besluit van de maire om “het stedelijk octrooi, als 
bijna het eenig inkomen der stad, waaruit mede de arme 
ge­stichten moeten worden gesubsidieerd, provisioneel te 
doen voortgaan, en daarvan notificatie te doen aan de 
burgerij”. Tevens werden er provisioneel nieuwe beambten 
voor het oc­trooi aangesteld, “in aanmerking nemende, dat de 
Heeren alle hunne posten op het onverwagt hebben verlaten”. 
Van het in brand steken van de douanehuisjes, waardoor te 
Am­sterdam en elders het volk zijn afkeer luchtte tegen de 
gehate octrooien, wordt te Leiden geen gewag gemaakt. De 
commandant van de stad, de gepensioneerde generaal Van 
San­dick berichtte aan de maire, dat hij zijn functies als 
vervallen beschouwde, omdat de hogere autoriteiten hem 
zonder instructies lieten, waarop het commando werd 
opgedragen aan luitenant-kolonel De Bruin. Tevens werd 
besloten 

  

Jacobsladder   1982-5                          blz -12
 

om de herbergen ‘s avonds om elf uur te doen sluiten en om 
aan de armen brood en kaas uit te delen “uit hoofde van 
derzelve stil en rustig gedrag”. 
Ook de hier weinig bevriende Franse professor Mielle begon 
de grond onder de voeten te heet te worden. Heldewier 
antwoordde hem op zijn verzoek om een pas, dat hij aan alle  
burgers bescherming zou verlenen, maar dat, zo hij "vanuit 
een slecht gezichtspunt” mocht willen vertrekken, hij hem 
zijn paspoort zou geven. Hij hoopte echter te bewijzen hoe 
zijn “beleid als burgemeester op 21 april overdreven is 
geweest". 
De bevolking hield zich rustig, maar toonde op 
ondubbelzinnige wijze haar gevoelens. Een grote menigte 
drong er op aan om de Oranjevlag op de toren te plaatsen en 
de drie gevangenen van de April-beweging in Gravestein (3) 
ver­zochten om uit de gevangenis ontslagen te worden. Het 
bestuur achtte echter de tijd nog niet gekomen om partij te 
kiezen, “als zijnde het oogenblik daartoe niet rijp” en 
vermaande de menigte om verder niet aan te dringen op het 
uitsteken van de Oranjevlag en om zich verder rustig te 
blijven gedragen. Het verzoek van de drie gevangenen werd 
buiten beschouwing gelaten, "als zijnde buiten de magt dezer 
vergadering”. ‘s Nachts werden de borden met het keizerlijk 
wapen verwijderd. 
De beweging was blijkbaar nog van weinig betekenis, maar 
deze nam spoedig in kracht toe, waarschijnlijk ook door de 
komst van enige Scheveningers, die de 19de november door 
Jacob Pronk onder zijn zoon naar Leiden gezonden werden met 
twee wapens met acht à tien man en zestien man te voet. Van 
deze zending, afkomstig uit een particuliere bron, wordt 
echter in de officiele stukken geen melding gemaakt. 
Volgens het verhaal van de maire werden de verzoeken de 19de 
november hernieuwd “met de allersterkste aandrang en onder 
bedreiging van storing der rust”, waarop besloten werd om 
geliefde Oranjevlag op de toren te plaatsen (4) en de 
gevangenen vrij te laten. 
Tot dit laatste besluit werkte ook mede, dat er bericht 
kwam, dat het buitenland in beweging geraakte en dat de 
boeren van Alphen aan den Rijn, Oudshoorn en Aarlander­veen 
dreigden om in massa naar de stad te trekken en de 
gevangenen, desnoods met geweld, te bevrijden. De maire van 
Aarlanderveen, J.D. Steenstra Toussaint, vreesde te­recht, 
dat dit tot “tumultueuze bewegingen” in Leiden kon voeren en 
tot een herhaling van de tonelen, die hier in de aprildagen 
waren afgespeeld. Hij bracht de bevolking al­thans in 
zoverre tot rust, dat men van de algemene tocht afzag en 
zich tevreden stelde met het zenden van een de­putatie 
bestaande uit Adam van der Helm, Frank van Rijk, Jan Bonten 
en Hendrik Wies. Een weigering van hot verzoek kon echter 
tot oproer leiden, daar er te Leiden geen mili­taire macht 
aanwezig was om de orde met geweld te hand­haven. Toen de 
commissie zich op het stadhuis aanmeldde, werd terstond tot 
vrijlating van de gevangenen besloten, nadat de commissie 
haar woord had gegeven, dat alsdan de rust in de stad niet 
verstoord zou worden. 
Bij de vermelding van het besluit om de Oranjevlag op de 
toren te plaatsen liet de maire aantekenen, dat dit 
geschiedde “tot vermijding van oproer en rustverstoring 
­mits te vreezen was, dat zulks welligt anders door het volk 
zoude geschieden”. Waarschijnlijk hebben wij echter hierin 
minder het bewijs te zien, dat de regering slechts 
noodgedwongen aan de wens van het volk gehoor gaf, maar 
meer van een overgrote voorzichtigheid van het bestuur, dat 
deze houding aannam om bij een onverhoopte terugkeer van de 
Fransen zich aan een zware bestraffing te kunnen onttrekken 
door zich op de noodtoestand te beroepen. Heldewier schreef 
aan de onder-prefect, dat het bestuur tot de maatregelen 
gedwongen was “waarvoor wij noodzakelijkerwijs onze weerzin 
moesten overwinnen”. 
De maire gaf van het uitsteken van de Oranjevlag kennis aan 
de rector van de academie en verzocht die om dit ook van de 
academietoren te doen, wat echter vooralsnog voorlopig niet 
gebeurd schijnt te zijn. 
Dezelfde dag verscheen voor het eerst de courant alleen in 
Hollandse tekst als "Leydse Courant" met het stadswapen, bij 
dezelfde firma, de Weduwe A. de Klopper en Zoon, die op 17 
november het laatste nummer van de “affiches, mededelingen 
en gevarieerde berichten” in Hollandse en Franse tekst had 
verspreid. 
De 19de november vertrokken de keizerlijke procureur De 
Chavannes en de Franse hoogleraar Mielle (5). 
De volgende dagen verliepen rustig en gaven geen aanleiding 
tot vermelding in het verbaal, alleen werd op 20 no­vember 
aan de armen kaas en brood uitgedeeld om de bevol­king 
rustig te houden. Uit een op het gemeente-archief te Leiden 
aanwezig handschrift blijkt, dat op 21 november enige 
Fransen uit de hospitalen door de stad trokken, die door de 
gewapende burgers uit de stad werden geleid, nadat zij 
gedwongen waren om op de Visbrug driemaal “Oranje boven!” te 
roepen, wat echter door enkelen geweigerd werd. Die dag had 
er ook een dankdienst plaats in de kerken. De onder-prefect 
schreef: “De gemoederen lijken mij veel rustiger en ik 
verbeeld mij dat iedereen morgen weer met zijn werk zal 
beginnen. Ik heb me zo goed en zo kwaad mogelijk kunnen 
handhaven en de correspondentie met de maires heeft 
dagelijks plaatsgevonden. Ik heb hen vandaag een circulaire 
ge­stuurd met de vraag om met de grootste nauwgezetheid 
aan­tekening te houden van de akten van de burgerlijke stand 
en de ontvangers ijverig en actief te helpen bij het 
in­vorderen van de verplichte bijdragen en hun zittingen als 
bij verstek te houden. De bijzondere ontvanger van het 
ar­rondissement voldoet eveneens aan zijn verplichtingen en 
het tribunaal van de eerste instantie houdt zijn gewone 
zittingen”. 
Hiermee sluit aan de brief van de maire Heldewier van 18 
november, waarin hij meldt dat na het uitsteken van de 
Oranjevlag en het loslaten van de April-gevangenen: “de stad 
keert naar de rust terug, het volk schijnt tevreden, 
onthoudt zich van elke wanorde, de boeren houden zich 
rus­tig en alle zaken hebben hun gewone loop hernomen”. De 
22ste november werd de proclamatie van de aanvaarding van 
het voorlopig bestuur door Van der Duyn van Maasdam en G.K. 
van Hogendorp ter afkondiging ontvangen. Slechts onder 
protest werd hiertoe overgegaan, als noodgedwongen, daar 
anders “de rust zeker zoud worden verstoord” en het volk er 
het stadsbestuur toe zou noodzaken. De komst van de 
Oranjegardes uit ‘s-Gravenhage, die proclamaties 
mee­brachten, gaf hierbij de doorslag. De Jonge schreef die 
avond, dat na het lezen van de proclamatie “de geest om zich 
te wapenen bijnan even gelijk (was) aan de Haagsche zêle”. 
Diezelfde dag kwam de hoogleraar Kemper ter verga­dering met 
het verzoek om een provisioneel bestuur van de stad te 
vormen door bij de municipale raad enige heren uit te 
nodigen, die vroeger in de vroedschap gezeten hadden. 

  

Jacobsladder   1982-5                          blz -13
 


Kemper was hiertoe gemachtigd door de opdracht van het 
Algemeen Bestuur “om ten aanzien van de politieke en 
finantieele beheering binnen de stad Leiden en omliggende 
dorpn zoodanige schikkingen te nemen als de omstandigheden 
zullen vereischen”.  Hoofdzakelijk op aandringen ven 
Heldewier en Van Bommel was dit verzoek afgewezen, op grond 
dat  men nog door eed aan keizer Napoleon gebonden was. Toen 
echter de volgende dag (23 november) het Algemeen Bestuur de 
maire, de adjunct-maire en de municipale raad schrifte­lijk 
ontsloeg en dezelfde personen tegelijkertijd met 
ze­venendertig anderen tot voorlopig bestuur benoemde, 
achtte men de vorm gered en maakte niemand bezwaar om de 
nieuwe functie te aanvaarden. De wat te bedachtzame 
Heldewier werd hierbij als voorzitter vervangen door A.G. 
baron van Boetzelaer. Het voorlopig bestuur bestond verder 
uit de heren mr. G.A.M. van B0mmel, mr. J. Gael, mr. D.M.G. 
Hel­dewier en mr.W.P. Kluit en secretaries mr. P.A. du Pui. 
Wordt vervolgd 

Noten: 
1	Volgens het Aperçu van Jacquinot ontstond de beweging de 
14e november te Alphen aan den Rijn en te Woubrugge en 
gingen er de 15e enige dorpelingen met Oranjestok­ken en een 
Oranjevlag naar Amsterdam. 
Brief van de onder-prefect aan de adjunct-maire van Warmond, 
20 november 1813. 
Anthonie Schouton, Johannes van Ravensloot en Jan van 
Kuylenburch. 
Dat gebeurde om vier uur, maar de volgende morgen was de 
vlag weer verdwenen en eerst op aandringen van het volk werd 
die ‘ s morgens om negen uur weer op de toren gezet. 
Mielle was op 3 november 1812 benoemd tot hoogleraar. In 
deze Fransman zag men meer een spion dan een ge­leerde en 
hij was vrij algemeen gehaat. Bij het begin van de 
Oranjebeweging tooide hij zich met een Oranje­kokarde en nam 
hij zo spoedig mogelijk de wijk naar Frankrijk. 

  
Ledenvergadering 1982
Dinsdagavond 31 augustus had voor het eerst na de 
zomervakantie weer een bijeenkomst van onze vereniging 
plaats. Dat gebeurde in “De Wijk” te Woubrugge. 

Na huishoudelijke mededelingen betreffende de statuten en de 
procedure bij het vormen van een officiele vereniging was 
het de beurt aan de heer B. van Wijk. Hij liet de ongeveer 
vijfendertig aanwezigen een groot aantal dia's zien van 
oud-Woubrugge. Al gauw gebeurde hetgeen ook de bedoe­ling 
was, namelijk de aanwezigen vertelden allerlei 
her­inneringen over hetgeen zij op het witte doek zagen. Men 
vulde elkaar aan, verbeterde en het resultaat was soms een 
vrolijke lach als de meest prachtige verhalen werden 
opgediept. 
Het werd een bijzonder geslaagde avond. Zonder de kennis van 
al die “echte” Woubruggenaren was het zeker een stil avondje 
geweest. 
De avond is voor de vereniging zeker weer een aanzet geweest 
om het interviewen van oude inwoners nieuw leven in te 
blazen. Wie neemt deze taak op zich??? 
Na een dankwoord door de voorzitter werd de avond om 
ongeveer half elf afgesloten. Aan de gezichten te zien was 
iedereen zeer tevreden. 

  

Jacobsladder   1982-5                          blz -14 
 


 

Historische vereniging bij overdracht nieuwe 
     brandweerwagen                           1 
"Otto Cornelis van Hemessen" ook in Canada!   2 
“Vertellingen”                                2 
Boekbespreking                                3 
Tachtig jaar ambtsgebed                       3 
R.K. kerk in Hoogmade vijftig jaar oud        4 
Zeldzame aanwinst                             5 
Ingezonden                                    5 
Lezing over brandbestrijding en -preventie    6 
25 jaar R.K. kerk in Woubrugge (1)            7 
Leiden en omgeving in 1813 (deel 2)           9 
Geslaagde avond in “De Wijk”                 13 
 
WAT  U IN DE TOEKOMST NOG VAN ONS KUNT VERWACHTEN 

Zoals de voorzitter u op de avond van de jaarvergadering al 
zei, kunt u in de toekomst nog zo het een en ander van ons 
tegemoet zien. In dit blad hopen we in de komende 
af­leveringen nog over tal van zaken te schrijven. Zo liggen 
er artikelen klaar over Nieuwjaarsprenten (verschijnt in het 
januarinummer, dat we voor de Kerst bij u zullen be­zorgen), 
de eerste gemeentegids van Woubrugge in 1933, uit de 
geschiedenis van het Groene Kruis, nog meer 
brandweergeschiedenis, etc. 

Ook in onze serie “Historische Publicaties” zullen nog tal 
van nieuwe deeltjes verschijnen. In oktober krijgt u 
“Vijfentwintig jaar zielzorg in Woubrugge”, over de 25 jaar 
r. k. kerkgeschiedenis van Woubrugge. In de loop van volgend 
jaar kunt u een boekje tegemoet zien over Cornelius van 
Schellingerhout, de bekende ambachtsheer van 
Es­selijkerwoude waarnaar ook de Van Schellingerhoutstraat 
is genoemd. 
Onze secretaris heeft zich in de gerechtelijke archieven van 
Esselijkerwoude, en Alkemade (die op het Alg. Rijksarchief 
bewaard worden) begeven, teneinde de in 1804 ­op het 
Braassemermeer plaats gevonden moord te reconstru­eren. De 
Woubruggenaar Hendrik Helmich vermoordde toen met een geweer 
en een mes zijn zwager Willem Fisser, Holmich werd ter dood 
veroordeeld. Deze moord heeft destijds in Woubrugge nog al 
wat beroering teweeg gebracht. Het is de bedoeling dat onder 
de titel, "Een moord op het Braasse­mermeer" volgend jaar 
een publicatie over deze gebeurtenis zal verschijnen. 
Hetzelfde zal het geval zijn over de overstroming van de 
Polder Vierambacht in 1788. 
Hoogmade behoort ook tot de gemeente Woubrugge. Aan de 
ambachtsheren (sinds 1252) zal ook een boekje gewijd worden, 
onder de titel "De Heeren van Hoogmade". Het kan niet op, 
ook de archeologische vondsten die er in onze gemeente in de 
loop der jaren werden gedaan zullen beschreven worden. 
Verder werken wij aan de voorbereiding van nieuwe lezingen.