Woubrugge 1982
Jacobsladder 1982-2 blz -1
LAATSTE MAAL "HET OTTOOTJE"
In het eerste nummer van dit blad schreven wij dat we allerminst gelukkig waren (en zijn!) met deze titel. Ook de familie Van Hemessen vindt deze naam terecht - ongelukkig gekozen. Vandaar dit nummer van ons orgaan voor de laatste maal onder deze naamsaanduiding. Evenals destijds vragen wij onze leden om suggesties voor een nieuwe titel. Toen wij dit blad startten reageerde er niemand op onze oproep... We hopen deze keer op meer respons. We weten uit eigen ervaring dat het moeilijk is om een passende titel te vinden. Zelf weten we ook niet hoe wij dit blad zouden moeten noemen. Het moet een naam zijn waaruit onze verbondenheid met de geschiedenis van de gemeente Woubrugge blijkt. Het mag echter ook iets zijn in de richting van "De Klaroen" of "Kroniek". Wie, 0 wie voorziet ons blad van een toepasselijke titel?? RedaktieHET OTTOOTJE
Tweede jaargang - Nummer 2 Maart 1982 Tweemaandelijkse uitgave van de Historische Vereniging “Otto Cornelis van Hemessen" te Woubrugge Opgericht: 12 juni 1979 Redaktie : H. J. Bosman en H.v.d. Wereld Stencilwerk: C. Kroon Bestuur H.J. Bosman, voorzitter, Dokter Lothlaan 22, 2481 AC Woubrugge, telefoon 01729-88079 H.v.d. Wereld, secretaris, Acaciastraat 26, 2404 VB Alphen aan den Rijn; C.J. Keyser, bestuurslid, Leidse Slootweg 4, 2481 KH Woubrugge; mej. W. Faber, bestuurslid, Van Duivenvoordestraat 21, 2481 XK Woubrugge. Contributie: f 10 per jaar, te voldoen op onze rekening bij de Rabobank te Woubrugge, nr. 3524.14847. INHOUD - Joep - “Van Rechthuis tot restaurant” 2 - Brandweerreglement 2 - Toren Hervormde kerk Woubrugge ernstig in verval 2 - 3 - "Vertellingen over Woubrugge en Hoogmade 3 - 4 - Woubrugse Harmonie jubileerd 4 - 6 - Kwart eeuw “Barbara” in Hoogmade 7 - “Het Oude Raedthuys” begon aan haar tweede jeugd 8 - 9 - De stichting van de Doespolder 9 - 13 - Boekbesprekingen 13 - 15 - Zeefdrukprent van Woubrugge 15 - 16Jacobsladder 1982-2 blz -2
JOEP
Op 15 december 1981 werden onze voorzitter Herman Bosman en zijn vrouw Paula de trotse ouders van hun eerste kind, een zoon die de naam Joep kreeg. Vanaf deze plaats onze hartelijke gelukwensen aan de ouders en dat Joep maar mag opgroeien tot lid van een nieuwe generatie die belangstelling heeft voor de plaatselijke geschiedenis!RECHTHUIS
"VAN RECHTHUIS TOT RESTAURANT" Onlangs werd een ingrijpende verbouwing uitgevoerd aan restaurant “Het Oude Raedthuys" in Woubrugge. Naar aanleiding hiervan zette onze secretaris enige historische feiten over deze uit 1652 daterende voormalige herberg op papier. "Van rechthuis tot restaurant” verschijnt in april als deeltje in onze serie "Historische Publicaties".BRANDWEERREGLEMENT
In de loop van dit jaar hoopt de Woubrugse vrijwillige brandweer een nieuwe brandweerwagen in gebruik te nemen. De gemeenteraad heeft afgelopen jaar f 240.000 gevoteerd om tot aanschaf van een vervanging voor de achttien jaar oude, thans nog in gebruik zijnde Bedford over te gaan. De historische vereniging wil op deze voor het korps feestelijke gebeurtenis inhaken door de uitgave van een boekje, waarin een Woubrugs brandweerreglement uit 1780 is beschreven. Het ligt in de bedoeling om dat boekje te presenteren bij de overdracht van de nieuwe wagen aan Woubrugge, waarbij ieder lid van het brandweerkorps een exemplaar van het boekje zal worden aangeboden. Ook onze leden zullen dat boekje krijgen. Wanneer het zal verschijnen is nog niet te zeggen9 dat hangt af van het feit wanneer de wagen in Woubrugge zal komen.KERKTOREN
Onze gemeente zit momenteel met twee hervormde kerkgebouwen die hoognodig gerestaureerd moeten worden. Over het uit 1729 daterende kerkgebouw in Hoogmade berichtten wij u reeds eerder. Nu blijkt ook de mooie uit 1653 daterendeJacobsladder 1982-2 blz -3 kerk in Woubrugge ernstige gebreken te vertonen. Bij het herstellen van de dakbedekking van de toren werd geconstateerd, dat een gedeelte van de constructie verrot is op een aantal plaatsen was het aanbrengen van vulplanken niet meer mogelijk. Na een oorspronkelijke raming van f 30.000 door de dienst gemeentewerken werd in een mondeling overleg met de districtsinspecteur van de Rijksdienst voor de Monumentenzorg begrepen, dat zeker op f 100.000 zou moeten worden gerekend. Inmiddels is bij een meer gedetailleerde inspectie van de toren het bedrag voor de herstelkosten geraamd op f 300.000, waarbij werd aangenomen, dat geen voorzieningen zouden behoeven te worden getroffen aan het dak van de kerk, aangezien de raming van de kosten dan nog veel te laag zou zijn. Het bestuur hoopt dat beide kerken, de belangrijkste monumenten in onze gemeente, ondanks de economische zo slechte tijden binnen afzienbare tijd gerestaureerd kunnen worden. Burgemeester D. Brouwer de Koning heeft goede hoop, dat de kerk in Hoogmade spoedig onderhanden genomen zal kunnen worden. In de raadsvergadering van december j.l. verklaarde hij dat de kerk in Woubrugge geen direct gevaar loopt. Waakzaamheid blijft echter geboden!
VERTELLINGEN
"VERTELLINGEN OVER WOUBRUGGE EN HOOGMADE” In de tweede helft van dit jaar verschijnt bij de Alphense uitgeverij Repro-Holland van de hand van onze secretaris "Vertellingen over Woubrugge en Hoogmade in de negentiende eeuw". Hans van der Wereld maakt al geruime tijd een studie van de periode 1800-1900, speciaal met betrekking tot onze gemeente. Hij nam daarvoor onder andere alle raadsnotulen van de twee gemeentedelen door en stuitte daarbij op vele interessante feiten. Er ontstond een zeer omvangrijk manuscript. Uitgave inééns zou een zeer kostbare aangelegenheid worden. Vandaar dat de uitgever gekozen heeft voor het op de markt brengen van diverse deeltjes. In het eerste, deeltje komen de volgende onderwerpen aan de orde: het gemeentewapen, de ambtsketen van de burgemeester, de Christelijke Nationale School, de Rijnlandse klederdracht, de schouten en burgemeesters van de voormalige gemeente Hoogmade en de samenvoeging van dit dorp met Woubrugge.. Tal van illustraties worden in dit boek opgenomen. Het ligt in de bedoeling van Repro-Holland om ieder jaar een deeltje te laten verschijnen. Daarin zullen uiteenlopende onderwerpen beschreven worden: veldwachters, kerkelijkJacobsladder 1982-2 blz -4 leven, de stichting van de gemeente, de bouw van bruggen, de aanleg van wegen, het openbaar onderwijs in Woubrugge en Hoogmade, sociale zorg, de veerschipper van Woubrugge enzovoort. Onze voorzitter Herman Bosman zal voor een van de deeltjes van “Vertellingen” de Franse tijd en haar betekenis voor Woubrugge en Hoogmade beschrijven.
WOUBRUGSE HARMONIE
WOUBRUGSE HARMONIE JUBILEERDE De Woubrugse fanfare bestond zaterdag 19 december j.l. vijfenzeventig jaar. Een goede gelegenheid om eens terug te kijken op de geschiedenis van dit muziekgezelschap, dat zich laat horen bij jubilea, bruiloften en partijen, de verwelkoming van Sinterklaas en vele andere gelegenheden. Spitten in het verleden van de vereniging is echter niet zo eenvoudig. Men is bijzonder slordig omgesprongen met de verenigingsbescheiden. Wat oude kasboeken, programma's en een notulenboek dat begint bij april 1954 is alles wat rest. De Woubrugse fanfare werd in 1906 als “De Harmonie” opgericht. Een naam, die - tot op de dag van vandaag - duidt op de bijzondere band tussen de orkestleden. Over de oprichting zelf is weinig meer bekend, dan dat de grootvader van de huidige voorzitter, Jip Bochove, er een belangrijke rol bij heeft gespeeld. De toenmalige burgemeester van Woubrugge, T.P. Klein, was erevoorzitter, een functie die zijn opvolgers sindsdien bekleden. "De Harmonie" had ook een beschermheer, jhr. Boreel de Moregnault, de ambachtsheer van Woubrugge. Ruim een jaar na de oprichting trad “De Harmonie” voor het eerst voor het voetlicht op. Op donderdagavond 6 februari 1908 werd in de zaal van J. Guldemond, de toenmalige eigenaar van “Het Oude Raedthuys”, de eerste uitvoering gegeven. Het programma voor deze avond vermeldde twaalf stukken. De Woubrugse musici speelden onder andere een koraal uit 1649 van Joh. Krüger en besloten met “Wien Neêrlands bloed”• De culturele verheffing van de Woubrugse bevolking kwam die avond hard aan, want het programma omvatte ook nog een zevental "voordrachten en toneelstukjes”. Een ander wapenfeit uit de beginjaren van "De Harmonie" was het muzikaal opluisteren van het inhalen van burgemeester Baumann in 1916. Op een foto, genomen bij deJacobsladder 1982-2 blz -5 toenmalige brug over de Woudwetering, zien we dat enkele muziekanten zich hadden getooid met een bolhoed. Het korps beschikte toen nog niet over uniformen. In het archief van de vereniging berust een contributieboekje uit 1927. Daarin valt te lezen dat de fanfare negenentwintig leden telde, die allemaal vijfentwintig cent contributie per week moesten betalen. Dat dat bedrag aan de hoge kant was, blijkt uit het feit dat de contributie pas in 1954 weer werd verhoogd. Met ingang van dat jaar diende men wekelijks vijfendertig cent af te staan. Daarna werd het lidmaatschap, noodgedwongen, almaar duurder. Bij een muziekgezelschap spelen de prestaties op concoursen en dergelijke een belangrijke rol. Zo ook in Woubrugge. In 1926 deed “De Harmonie” mee aan een wedstrijd in Alphen aan den Rijn, waar een door koningin Wilhelmina beschikbaar gestelde medaille te verdienen was. Die prijs was echter niet voor de Woubrugse muzikanten weggelegd. Verder dan de vermelding dat fanfare “De Harmonie” in tent 1 had gespeeld kwam men niet. Vijfentwintig jaar later ging het veel beter. De analen vermelden dat de vereniging met een puntentotaal van 322 de eerste prijs bij een wedstrijd in het plaatsje Lienden in de Betuwe bemachtigde. Een ander hoogtepunt voor het muziekgezelschap stamt uit het jaar1954. Toen bracht koningin Juliana een bezoek aan Woubrugge. Met gepaste trots vermeldde de toenmalige secretaris die dag “enige marsen geblazen te hebben”. Tijdens de ledenvergadering van 1957 werd besloten nieuwe instrumenten aan te schaffen. Daarbij riep men een ieder echter wel op "nu toch eens ijverig te gaan studeren". Aan die met klem gedane oproep werd overigens pas veel later gehoor gegeven, zo valt uit de archieven af te leiden. Pas in 1972 en 1973 won "De Harmonie" concoursen in Utrecht. Gedurende de Tweede Wereldoorlog werd er in Woubrugge niet gemusiceerd, daar was immers geen aanleiding toe. Direct na de bevrijding pakte men echter de muzikale koe weer bij de horens. Een tweede muziekloze periode deed zich zo´n twintig jaar later voor. In 1960 werden de activiteiten stilgelegd omdat een groot aantal leden de dienstplicht moest vervullen en het resterende aantal "Harmonie”- leden te klein was om nog op te treden. In 1964 was de fanfare weer in volle glorie aanwezig. Er werden zelfs nieuwe uniformen aangeschaft, die op koninginnedag gepresenteerd zouden worden. Financieel was die aankoop echter niet helemaal rond. De penningmeester vreesde zelfs, dat de deurwaarder
Jacobsladder 1982-2 blz -6 de uniformen binnen afzienbare tijd zou vorderen. Om dat te voorkomen kregen alle inwoners van Woubrugge een enveloppe in de bus met het verzoek er wat geld in te doen. “De Harmonie" geeft jaarlijks een concert. Vele programma´s van dergelijke evenementen zijn bewaard gebleven. Zij geven naast de veranderde muziek een veranderd tijdsbeeld te zien. Zo was het in 1923 verboden tijdens het optreden te roken. Een regel, die tot 1946 gehandhaafd bleef. In het programma van 1949 valt te lezen dat “kinderen beneden 15 jaar geen toegang tot het concert hebben”. Deze regel werd in 1956 geschrapt. Eén ding bleef in al die jaren bij het oude: het zogenaamde "gezellig samenzijn”. Een gebeuren dat zelfs enige faam heeft verworven. In de loop der jaren zijn er nieuwe loten aan de verenigingsstam gekomen. In 1966 werd de drumband opgericht. Om de drummers in het pak te steken werden huis aan huis planten verkocht. Van de opbrengst kocht men materialen en de dames van de vereniging maakten eigenhandig de uniformen. Een andere loot vormt het carnavalsorkest “De Pulp zakken”. Deze boerenkapel werd opgericht ter gelegew1eid van het 25-jarig ambtsjubileum van koningin Juliana, maar bleek zo'n overweldigend succes, dat zij niet meer weg te denken viel. Het muziekensemble schopte het zelfs tot "hofkapel” van de luchthaven Schiphol. Het fanfarekorps bestaat uit ongeveer vierendertig leden. Alle instrumenten zijn goed vertegenwoordigd en er wordt onder leiding van dirigent H. Meijer uit Alphen aan den Rijn iedere woensdagavond in het verenigingsgebouw “De Wijk" intensief gerepeteerd. Het korps komt nu op concoursen uit in de afdeling uitmuntendheid. Verder beschikt de vereniging over een drumband van ongeveer twintig leden, plus “De Pulpzakken”. Onlangs heeft “De Harmonie” van het Anjerfonds een schenking van f 4.470 ontvangen voor de aanschaf van nieuwe instrumenten. Dat geld komt goed van pas, want instrumenten zijn duur. Eén tuba bijvoorbeeld kost enige duizenden guldens. Ter gelegenheid van het vijfenzeventig jarig bestaan werden in 1981 een aantal activiteiten ontwikkeld, waaronder een gondelvaart. Zaterdag 18 december vierde de bloeiende vereniging feest in “Wijk”, terwijl er in februari een jubileumconcert werd gegeven.
Jacobsladder 1982-2 blz -7 LEEN NOORDERGRAAF en HANS VAN DER WERELD P.S. Al is het dan wat laat, de historische vereniging biedt bij dezen alsnog graag haar gelukwensen aan de muziekvereniging aan! Het bestuur.
BARBARA
KWART EEUW ”BARBARA” IN HOOGMADE In november van het vorige jaar was het vijfentwintig jaar geleden dat in Hoogmade een vereniging werd opgericht die zich vanaf dat moment bezig zou houden met de verzorging van begrafenissen. Uitgangspunt was dat er een vaste groep vrijwilligers beschikbaar zou zijn, die - gestoken in uniformen - plaatsgenoten naar hun laatste rustplaats zouden dragen. Aanvankelijk was het ten grave dragen van overleden Hoogmadenaren een zaak van zogenaamde “burenplicht”. Dat gebruik raakte echter meer en meer in verval, vandaar op 7 november 1956 de oprichting van een speciale vereniging. Initiatiefnemers voor “Sint-Barbara” waren de leden van het toenmalige Parochiële Actie Comité. Voor vijfduizend gulden bracht men een aantal uniformen, inclusief dat voor een aanspreker. Direkt meldden zich al zo´n tweehonderdvijftig leden aan, waardoor een stevige basis ontstond. In januari1957 werden de statuten van de nieuwe vereniging goedgekeurd. Toen men pas van start ging werden de Hoogmadese overledenen vanuit de verste uithoeken van het dorp naar de kerk en het kerkhof gedragen. Tegenwoordig gaat het vervoer per auto. In 1979 kon men in de parochiekerk overgaan tot de inrichting van een mortuarium, omdat de doopkapel door aanpassing van de kerk vrij kwam. Deze gelegenheid is ook beschikbaar voor niet-katholieke Hoogmadenaren. In de vijfentwintig jaar dat de vereniging nu bestaat heeft men 184 begrafenissen verzorgd. Bij de mensen die gedurende die periode deel uitmaakten van het bestuur was nooit een vrouw!Jacobsladder 1982-2 blz -8
OUDE RAEDTHUYS
“HET OUDE RAEDTHUYS” BEGON AAN HAAR TWEEDE JEUGD Eind vorig jaar is aan de Raadhuisstraat in Woubrugge het eerbiedwaardige, uit 1652 daterende, "Oude Raedthuis”, thans een restaurant, aan haar tweede jeugd begonnen. Na een ingrijpende verbouwing kon de heer R.F. Slagboom zijn bedrijf weer voor het publiek openstellen. Bij de verbouwing en modernisering stond voorop dat het oude en historische karakter van het gebouw behouden diende te blijven. Daar is men goed in geslaagd. Centraal in het gebouw gelegen zijn enkele oude cellen, tegenwoordig ingericht als wijnkelder, waaromheen restaurant, keuken, gelagkamer en toiletten werden aangepast aan de eisen die men aan een modern restaurant kan stellen. “Het Oude Raedthuys” - gelegen in het mooiste en oudste deel van het dorp Woubrugge, aan de Woudwetering - kent een interessante historie. Het werd gebouwd door de toenmalige ambachtsheer van Esselijkerwoude (Woubrugge) Jacob van Wassenaar van Duivenvoorden. Tot in de vorige eeuw deed het dienst als rechthuis. In het tegenwoordige restaurant zaten vroeger de baljuw en de "welgeboren mannen”, hier zaten de schout en de schepenen in het grijze verleden recht te spreken. Tot 1877 was hier een kantongerecht gevestigd, dat met ingang van 15 mei van dat jaar werd opgeheven. Achter de rechtkamer vinden we de gevangeniscellen, twee in totaal. Zware muren sloten de gevangenen van de buitenwereld af. Een zware houten deur, voorzien van schuifluikjes en de nodige stevige sloten sluiten deze donkere ruimten af. In de achterste cel is een dikke ijzeren ketting in de vloer ingemetseld, bestemd om de zware misdadigers te ketenen. Voorts vinden we hier in één van de hoeken een “secreet”. Tot 1887 hadden in de rechtkamer ook de vergaderingen van de gemeenteraad van Woubrugge plaats. Door de drankwet van 1881 moest óf de vergunning worden prijsgegeven óf het oude rechthuis als gemeentehuis vervallen. Het laatste gebeurde. Tegenover het rechthuis werd in 1887 een nieuw gemeentehuis gebouwd. In de ruim drie eeuwen van haar bestaan is de oude herberg - bij de recente verbouwing kwam de hotelaccommodatieJacobsladder 1982-2 blz -9 te vervallen - enkele malen aan de ondergang ontkomen. Eén keer brak er een stevige brand uit en gedurende de Tweede wereldoorlog speelden Duitse soldaten er met wapens. Van de gespannen sfeer die er vroeger in het rechthuis geheerst moet hebben is niets meer te merken. Thans ademt deze historische omgeving - ook in de Franse tijd speelde het rechthuis een belangrijke rol in het leven van de Woubruggenaren - weer rust en vrede. Méér over "Het Oude Raedthuys” en haar historie is te lezen in een speciale uitgave van onze vereniging. De vereniging zal in haar reeks “Historische Publicaties” in de loop van april een aflevering, wijden aan het oude rechthuis.
DOESPOLDER
DE STICHTING VAN DE DOESPOLDER Op 26 juni 1627 verleenden Dijkgraaf en Hoogheemraden van Rijnland consent (= toestemming) aan de ingelanden van de Dammis Florisz. polder, uitwaterende in de Does en van de Claes Rhijnenburgerpolder, uitwaterende in de Bruynewetering, om hun landen onder één polder te brengen. Zij mochten tevens oprichten een “nieuwe bequame wintwatermolen d'welcke uitwateren sal in de Does voors., en gestelt sal vierden op ´t lant van de kinderen van Jacob Leendertsz.” (1) De vereniging van bovengenoemde polders deed de Doespolder ontstaan. Het bewijs hiervan is te vinden in een copie van een acte, waarbij “eygenaars ende ingelanden van de buytercaese polder in Jacobswoude, waarvan die molen is gesteld op 't land van de kinderen van Jacob Leendertsz.” een overeenkomst aangaan (2) De overeenkomst werd in 1636 kort daarvoor aangegaan. Ik geeft hieronder letterlijk deze overeenkomst weer: "Also wij hieronder ge(lezen) alle Eijgenaars ende Ingelanden van de buijtercaesepolder in Jacobswoude, waarvanJacobsladder 1982-2 blz -10 die molen is gestelt op 'y Land van de kinderen van Jacob Leendertz verklaren ende bekennen met den anderen geakkordeert te zijn in manieren hierna volgt: Item dat alle de Ingelanden van den voors. polder tot bevrijding der selver Lande tot allen tijden gehouden zullen zijn hare kaden te maken ende te onderhouden, op sodanige hoogte ende brete als bij Ingelanden is geakkordeert de hoogte van die kade sal moeten wesen 4 duijm boven die molen düer welke kade bij de molenmeesters indertijd tweemaal des Jaere sullen werden geschouwen namenleijk, den 16 Maart en den 18 September. Ende sullen mitsdien de Ingelanden gehouden wesen ´t elke voor de voors schouw Dagen hare kade ter plaatse daar van noden is te maken ende verbeteren met sodanige stoffe en materie als tot nog toe gebruijkelijk is geweest, ende dat op de boete van ses stuijvers voor de eerste reijs ende sullen de molenmeesters op de beschouwde werken de tweede Reijs moeten schouwen des 8e Dag daar na de Eerste Reijs gedane schou en dat op dubbele boete alles ten profijt van de polder ende ´t welk als dan niet gemaakt sijnde sullen besteden tot kostte van de gebrekige mogen besteden ende doen maken ende de boeten even de kosten van die invorderen alles hier naar geseijd werd. Item dat de Ingelanden mede gehouden zullen zijn hare slote alle Jaare aande ene zijde ende ´t andere Jaar van de andere zijde op te maken die tot watergangen sullen werden geordonneert om ´t water bekwamelijk bij de molen te leijden welke slote bij de molenrs mede alle Jaars werde
Jacobsladder 1982-2 blz -11 geschouwen 8 september eer ofte later ter discretie van molenmeesters indertijd mits dat in sodanige gevalle de Ingelanden bij de molenrs van de schouwe tijdelijk te voren zullen moeten werde verwittigt en zoo enige van de Ingelanden bevonden werden haar werk ongereed te laten ofte qualijken gemaakt te hebben sullen daarover verbeuren elk een boeten van ses stuijvers voor de Eerste Reijs ende voor de twede reijs op dubbelde boete ten profijte als voren, ende 't welk alsdan te besteden als voor is verhaalt. De Doespolder is aan drie zijden ingesloten door boezemwater, waarvan hij door eigen kaden wordt gescheiden, te weten aan de noordwest zijde door de Does, aan de noordoost- en oostzijde door de Bruine Watering, aan wier overzijde de Voorofse en de Kooipolder (beide onder Woubrugge) liggen en aan de westzijde door de Doespolderwatering, de afscheiding vormende met de polder Achthoven (Leiderdorp) en tevens de grenslijn uitmakende tussen de gemeenten Woubrugge en Leiderdorp. Aan de zuidzijde grenst de polder aan de Hondsdijkse polder, waarvan hij gescheiden wordt door de tot deze polder behorende Ruigekade, hetgeen daarom merkwaardig is, wijl de Hondsdijkse polder een hoger peil heeft dan de Doespolder. De sloot benoorden deze kade, gemeen liggende met het Doespolderwater, vormt tevens de grensscheiding tussen de gemeenten Woubrugge en Koudekerk. Ende sullen de voorschr. schouw boete mits kosten van dien bij de molenrs te lasten van de beschoude mogen komen worde met de dijkgrave ende hoogh heemraden van rijnland. Ende ten eijnde van dien op de voorschr. polder molen de sloot de kade en dammen van dien immers goede opsigt
Jacobsladder 1982-2 blz -12 mogt werde genomen soo sullen altoos twee van Ingelanden 't sij eijgenaars ofte bruijkers als molenrs moeten dienen elk twee jaar langh den ene ´t ene jaar afgaande ende den andere 't andere jaar, en sal alle jaars op 't doen van de molerekeningh die voor sinte pieter ad catedram gedaan moet werden bij de meerderheyd van stemmen. In de plaats van de afgaande molenmeesters een nieu molenr werde gekose ende zullen de Ingelanden der voorschr. polder gehouden zijn alle jaars op de voorschr Rekeningh te compareren. Ende aldaar haer molen geld te betalen ofte dien aan ander doen betalen op de verbeurte van ses stuijvers ten proffijte als voren. De molenrs sullen alle Jaars te laste van de polder voor haren dienst genieten ende in rekeninghe brengen elk 6 stuivers voor haar schou. Item salde molen van de polder alle jaars moeten beginnen te malen ofte andere onbekwaam weder werde verhindert 't welk sal staan ter discretie van molenrs in der tijt. Ende ten eijnde alle de voorschr. artijkelen wel scherpelijk zullen werden onderhouden ende naargekomen soo gebinden zij Luijden daaronder mitsdesen elk alle ende generale goederen ten bedwangh ende executie van dien Dijkregten en van Rijnland ende hebben desen ´t enen Oirconde onderteijkend opden .... Item men sal alle de weteringh schouwe op de wijte van agt voeten met behoorlijke diepte... Schouwe sijt geseijd de lesten weteringh van arij dirkse die welk hij belooft goed te houden die welke bij de molenrs sullen
Jacobsladder 1982-2 blz -13 werden geschouwenc Dese ten oirconde onderteijkent opten... En was onderteijeknt (originelijk) Jan Cornelis Ouwehand Pieter florisz. Jacob Willemsz. reynout mathijssoon adriaan dirkz. Jan michielsz. Floris Jansz. Ary Cornelisz. Dirk Janz Klaas florisz. Dirk Klaasz. Mouwesen pietersz. Frans Gijsbertsz. A. 1636 den 17 feb. is geresolveert de nieu gestigte molen van de voorschr. polder voortaan te noemen De Doespolder". Noten: Oud Archief Rijnland inv. nr. 224 f° LXXII v 2) Archief Doespolder inv. Nr. 1 HANS VAN DER WERELD
BOEKBESPREKINGEN
"Waterschappen in Nederland” - - ~ - - ~ - - - - - - - - Het werken met water, een onberekenbare vriend. Door: Koos Groen en Toon Schmeink. Uitgave: Bosch & Keuning NV, Baarn. ISBN 90 246 4386 4. Degenen die op 15 september van het vorig jaar in "De Wijk” de lezing van de heer Bouwman van het Hoogheemraadschap van Rijnland hebben bijgewoond, opgelet! Onlangs verscheen hetJacobsladder 1982-2 blz -14 boek “Waterschappen in Nederland”. Dit fraaie boekwerk gaat van begin tot eind in op hetgeen de heer Bouwman ons vertelde. Mensen die zich op zijn betoog nog eens nader willen oriënteren zouden we dit mooie boek van harte willen aanbevelen. Het is op een prettige manier geschreven en bovendien geïllustreerd met veel mooie afbeeldingen. Nederland bestaat ondanks en dank zij het water. Ondanks, omdat zonder kunstgrepen de helft van het land water zou zijn en dank zij, omdat water voor onze samenleving onmisbaar is. De bemoeienis met het water, de waterstaat, is dan ook zo oud als de vaderlandse geschiedenis. Waterstaat is alles wat met de zorg voor het water te maken heeft: de zorg voor waterkering, de zorg voor de hoeveelheid water, de zorg voor de kwaliteit van het water en de zorg voor vaarwegen. Dit boek gaat over deze "natte waterstaat". Met name over de instelling die al eeuwen met het water in de weer is: het waterschap. Duizenden mensen zijn dagelijks bezig om Nederland leefbaar te houden. Op het eerste gezicht met activiteiten die niet zo spectaculair zijn: onderhoud aan waterkeringen, bedienen van gemaal en sluis, schoonmaken van sloten. Maar deze zorg voor de waterkering en waterhuishouding is wel wezenlijk voor het voortbestaan van de lage landen aan de zee. Zonder deze voortdurende zorg voor onze veiligheid en het leefbaar houden van Nederland, zou de helft van ons land binnen een luttel aantal jaren letterlijk een moerasgebied zijn. Waterkering en waterhuishouding vormen de dagelijkse zorg voor onze ruim tweehonderd waterschappen. In "Waterschappen in Nederland" wordt de boeiende taak van de waterschappen boven water gebracht. Het boek geeft niet alleen een beeld van het voor het bestaan van ons land onmisbare werk van het waterschap, maar ook van de plaats van dit instituut in onze totale waterhuishouding. “Het waterschap, wat doet_het? Door: Koos Groen. Uitgave: Boekencentrum BV, 's-Gravenhage. ISBN 90 239 2965 9. Prijs f 16,50. Dit boek werd eveneens geschreven door Koos Groen, voorlichter bij de Unie van Waterschappen. Dit leuke boekje
Jacobsladder 1982-2 blz -15 behandelt eveneens, zij het in wat korter bestek dan het hierboven besproken boek, het waterschap en zijn taken en diensten. Het bevat in wat beknopter vorm de zelfde inhoud als “Waterschappen in Nederland”. Het boekje van de heer Groen is daarom wat meer bedoeld voor hen die een wat globaler inzicht willen hebben in deze interessante materie. We wilden u toch niet het bericht van het bestaan van dit boekje onthouden. “Wandelingen in het verleden van Nieuwkoop en Noorden” Door: Wim Kwakkenbos. Uitgave Bureau De Boer, Nieuwkoop. ISBN 90 70480 06 9. Prijs f 16,50 Onlangs verscheen in het kader van het 700-jarig bestaan van Nieuwkoop dit boekje. Wim Kwakkenbos behandelt in wel zeer beknopte vorm een paar punten uit de rijke historie van Nieuwkoop, waarbij de nadruk op de laatste honderdvijftig jaar valt. Het interessantste uit het boekje is de geschiedenis rondom “Hoog Huys”, waarvan alleen de dorpstoren nog over is. Het laatste gedeelte van het werkje wordt ingenomen door een aantal oude ansichten van Nieuwkoop en Noorden. Best een leuke uitgave, maar in het kader van Nieuwkoop-700 had er toch wel een wat dieper vorsend boek samengesteld kunnen worden...? ZEEFDRUKPRENT VAN WOUBRUGGE In 1980 maakte de Alphense graficus Dick van Heyningen een pentekening van het dorpscentrum van Woubrugge. Van deze tekening werd een zeefdruk gemaakt, op een zilverkleurige aluminium plaat. Deze prent, uitgegeven door Decal Products BV in Leidschendam, vormt ingelijst een prachtige wandversiering. Op de Woubrugse prent is de N.H. kerk te zien, de huizen langs de Comriekade, de wetering, het gemeentehuis, “Het Oude Raedthuys” en de woningen langs de Van Hemessenkade. Het geheel bestrijkt een breed panorama en is bjna een fotografische weergave van ons dorp. De prent is nog zeer beperkt leverbaar en kost ingelijst f 100. Het formaat is ongeveer zestig bij dertig centimeter. Wie belangstelling heeft voor deze wandversiering - waarvan maar vijftig
Jacobsladder 1982-2 blz -16 exemplaren werden gemaakt - kan kontakt opnemen met de secretaris, Dick van Heyningen maakte overigens al meerdere prenten van de omgeving. Onlangs verscheen er een zeefdruk van Ter Aar en al eerder maakte hij voor Decal Products BV dorpsgezichten van Alphen aan den Rijn, Oude Wetering, Rijpwetering etc. Er zijn plannen voor méér van dergelijke originele prenten. De secretaris heeft kontakten gelegd met Van Heyningen en voorgesteld om ook eens te denken aan een afbeelding van de dorpskom van Hoogmade. Honderd gulden lijkt een hoog bedrag, maar voor dat geld heeft men dan wel iets unieks dat in de loop der jaren zeker in waarde zal stijgen, juist omdat er maar zo weinig afdrukken van gemaakt zijn. Van Woubrugge zijn er nog maar een stuk of vijf voorradig. Het lijkt ons overigens ook een leuke versiering voor het gemeentehuis. Zeefdrukken is een heel aparte techniek die in het begin van deze eeuw populair is geworden. Vooral in de reclamewereld zag men het nut van deze drukvorm in. Affiches, kisten, flessen en dergelijke waren dankbare objecten. Pas de laatste jaren wordt de zeefdruk ook steeds meer in de beeldende kunst gebruikt. Toch is de techniek al heel oud. De Chinezen en Egyptenaren pasten haar al toe. Een sjabloon werd op een met zijde bespannen raam gelegd, waaronder het te drukken materiaal werd geplaatst. Met hulp van een rubberen strip (rakel) werd dikke drukinkt op het raam opgebracht, waarbij de inkt door de open delen van het sjabloon werd geperst. Zo ontstond op het onder het raam gelegde materiaal de prent. Voor de toepassing van meerdere kleuren moesten ook meerdere ramen worden gebruikt, want er kon maar één kleur tegelijk worden opgebracht. In al die eeuwen is er niet zo veel veranderd, zij het dat in plaats van zijde, kunststofgaas wordt gebruikt. Het sjabloon wordt ook wel op fotografische wijze opgebrachte een lichtgevoelige gelatinelaag wordt op het raam via een diapositief belicht, waarbij de belichte delen hard worden (het sjabloon).